Etapy rozwoju myślenia matematycznego - rozumowanie operacyjne cz. 3

Rozumowanie operacyjne w zakresie ustalania równoliczności zbiorów

Poprawne liczenie wymaga od dzieci umiejętności poprawnego przeliczania elementów w zbiorach oraz porównywać je pod względem liczebności (gdzie jest mniej?, gdzie jest więcej? gdzie jest tyle samo?). Dzieci w okresie przedszkolnym powinny potrafić przeliczać elementy za pomocą tworzenia par. Warto poprzez indywidualne i grupowe zajęcia  ćwiczyć z dziećmi tę umiejętność. W trakcie ćwiczeń możemy również wykorzystać przeróżne przedmioty codziennego użytku.

Ćwiczenie 1

Przeliczanie poprzez tworzenie par

Przygotowujemy nakrętki/kasztany/figury geometryczne (najlepiej kiedy wszystkie przedmioty będą identyczne). Zaczynamy od niewielkiej liczy przedmiotów np. 4-6. Kładziemy przed dzieckiem przygotowane przedmioty np. nakrętki, prosimy o ich przeliczenie, a następnie podzielenie po równo między dorosłym i dzieckiem (jedna dla dziecka, jedna dla dorosłego). Następnie prosimy o utworzenie par i policzenie ich. Dowiemy się w ten sposób, czy dziecko potrafi poprawnie przeliczać elementy w zbiorze, czy wie co to jest para.

Kolejna wersja ćwiczenia polega na tym, że po rozdzieleniu przedmiotów i przeliczeniu ich dziecko powinno powiedzieć ile ma przedmiotów. Powinno też określić ilość przedmiotów dorosłego. Powinno też określić, czy obydwie osoby mają tyle samo, czy może ktoś ma więcej lub mniej.

Starajmy się takie proste ćwiczenia wplatać w codzienne czynności, np. poprośmy dziecko, aby rozdzieliło cukierki/ciasteczka/rodzynki itd. Niech tworzy z nich pary niech przelicza lub określa czy posiadanych przedmiotów ma więcej, mniej, czy tyle samo, co druga osoba.

Z czasem zwiększmy stopień trudności. 
Do takich ćwiczeń można wykorzystać również zwykłe karty do gry.

Ćwiczenie 2

Kolejną wersją ćwiczenia jest dopasowywanie par do siebie np. małego kółka do dużego, kwiatka do wazonu, motylka do kwiatuszka, grzybka do koszyczka itd. Rozkładamy przed dzieckiem np. 7 kwiatuszków i 7 pszczółek. Prosimy, aby dziecko przeliczyło przedmioty, następnie prosimy, aby położyło jedną pszczółkę na jednym kwiatuszku i pytamy czy elementów jest więcej, mniej, czy tyle samo oraz ile par powstało. Z czasem zwiększamy liczbę przedmiotów.

Ćwiczenie 3

Przygotowujemy pudełko z różnymi figurami geometrycznymi, rozkładamy przed dzieckiem np. 6 dużych kwadratów i prosimy, aby dziecko ułożyło pod/nad/obok/na tyle samo małych, a następnie dopasowało w pary. Pytamy ile jest par i czy jakiś kwadrat został bez pary. Prosimy, aby dziecko ułożyło kwadraty w różny sposób i sprawdziło, czy w różnych ułożeniach kwadratów jest więcej, mniej, czy tyle samo.

Ćwiczenie 4

W kolejnej wersji przygotowujemy różną liczbę elementów np. 6 dużych guzików i 5 małych. Prosimy, aby dziecko przeliczyło przedmioty najpierw jedne, potem drugie, a następnie połączyło w pary (układa na/pod/obok/nad). Pytamy, czy dużych i małych guzików jest tyle samo, czy któryś jest mniej lub więcej, których i o ile. Czy wszystkie mają parę, który nie ma pary, czy to oznacza, że tych jest więcej, czy mniej? Powtarzamy ćwiczenie z różnymi przedmiotami.

Ćwiczenie 5

Przygotowujemy duże pudełko z figurami geometrycznymi, układamy przed dzieckiem np. 5 dużych kwadratów i prosimy, aby wybrało z pudełka tyle kół, aby było ich mniej niż kwadratów, prosimy aby ułożyło w szereg pod kwadratami, a następnie na kwadratach tworząc pary i pytamy, czy wszystkie figury mają swoją parę, ile figur jest bez pary, jakie to figury, czy można figury ułożyc inaczej, czy zmiana otoczenia powoduje zminę w ilości?

Podsumowanie

Ćwiczenie 6

Sprawdzamy, czy dziecko wie co oznacza równoliczność zbiorów, czy łączy elementy w pary, czy poprawnie przelicza, czy rozumie, gdzie jest mniej, gdzie więcej, np: połóż tyle kół, co kwadratów, połóż więcej jabłek niż gruszek, połóż mniej zielonych nakrętek niż niebieskich, połóż tyle samo motylków, co kwiatków.

Literatura:

Post na podstawie - A. Małasiewicz, "Poznaję matematykę krok, po kroku. Ćwiczenia terapeutyczne dla uczniów klas młodszych mających specyficzne trudności w uczeniu się matematyki", wyd. Harmonia.

Odsyłamy również do wszelkich pozycji prof. E. Gruszczyk – Kolczyńskiej oraz E. Zielińskiej, a szczególnie:

"Pakiet zabawek edukacyjnych dla maluchów" jest dopełnieniem książki prof. Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej i Ewy Zielińskiej „Dwulatki i trzylatki w przedszkolu i w domu. Jak świadomie je wychowywać i uczyć”. Pakiet zawiera kolorowe kartonowe pomoce dydaktyczne do opisanych w książce zajęć z maluchami oraz Pakiet zabawek edukacyjnych dla starszych przedszkolaków, wyd. Bliżej przedszkola.