Etapy rozwoju myślenia matematycznego - kształtowanie umiejętności liczenia

Etapy rozwoju myślenia matematycznego na podstawie książki "Dziecięca matematyka" E. Gruszczyk-Kolczyńskiej i E. Zielińskiej:

2. Kształtowanie umiejętności liczenia, a także dodawania i odejmowania obejmuje proces począwszy od liczenia konkretnych przedmiotów, przez liczenie na palcach aż do rachowania w pamięci.

Kształtowanie się umiejętności wyznaczania wyniku dodawania i odejmowania:

- dziecko interesuje się zmianami wywołanymi dodawaniem lub odjęciem przedmiotów w zbiorze, dąży do określenia jak jest po dokonanej zmianie, za każdym razem liczy ile jest obiektów w zbiorze, wskazuje i wymawia liczebniki, dziecięce liczenie charakteryzuje się na wczesnym etapie błędami (podwójne liczenie jednego przedmiotu, nieumiejętność policzenia przedmiotów, które nie są ułożone w linii, brak policzenia jednego przedmiotu, wymienianie tego samego liczebnika dwa razy itp.) – do 5 roku życia;

- dziecko dostrzega, że dodawanie to łączenie, a odejmowanie to odbieranie, przy dodawania dosuwa i liczy wszystkie przedmioty lub odejmuje i liczy pozostałe;

- ujmuje liczbę przedmiotów globalnie – żeby wiedzieć ile jest wystarczy doliczyć lub odliczyć;

- liczenie w pamięci oraz pojęcie liczby naturalnej kształtują się około 7 roku życia.

Zachęcajmy dzieci do liczenia wszystkiego, co się wokół nich znajduje. Począwszy od zabawek ze swojego pokoju, przez zakupy, które pomagają wypakowywać z toreb, po mijane w trakcie spaceru płytki chodnikowe, drzewa, samochody, ludzi, zwierzęta, itd. Wyjdźmy dzieciom naprzeciw i liczby wraz z nimi. Gdy podczas przeliczania obiektów stojących w rzędzie dziecko raz liczy od prawej do lewej, następnie od lewej do prawej, to znaczy, że zaczyna dostrzegać stałość ilości przedmiotów. Nie jest ważne od której strony je policzmy, i tak będzie tyle samo! Jeśli dziecko przelicza dotykając każdy przedmiot, to dobrze, nie przeszkadzajmy mu. Jeszcze długo później doliczając i odliczając na palcach będzie dotykało stołu lub własnej twarzy, aby „dotknąć” liczebniki. Liczenia palcach również nie należy dzieciom zabraniać, to naturalny etap rozwoju liczenia.

Aby kształtować percepcję wzrokową, pamięć, opisaną w poprzednim poście orientację przestrzenną i liczenie proponujemy grę z użyciem patyczków. Jedna osoba układa wzór, podczas gdy druga ma zamknięte oczy. Po zakończeniu układania druga osoba otwiera oczy i przez 10-30 s. wpatruje się we wzór, który zostaje zasłonięty i należy go odtworzyć z pamięci.

Do gry można zaprosić do jeszcze jedną, dwie lub trzy osoby, które również będą próbowały odtworzyć z pamięci zadany kształt. Grac można zacząć już z czterolatkami. Im starsze dziecko tym więcej różnokolorowych patyczków można używać do jednej figury i skracać czas wpatrywania się we wzór.